بکارگیری شاخص‌های آلودگی به‌منظور بررسی میزان ترسیب فلزات سنگین در خاک (مطالعه موردی کارخانه‌ سیمان نهاوند)‏

فرآیند تولید سیمان به‌ سبب ماهیت و استفاده انبوه از مواد معدنی و سوخت‌های فسیلی به‌عنوان یکی از منابع مهم آلودگی فلزات سنگین از طریق  انتشار گرد و غبار می‌باشد. مطالعه‌ حاضر با هدف بررسی اثر فاصله از منبع انتشار (الکتروفیلتر) بر ترسیب فلزات سنگین در خاک اطراف کارخانه سیمان نهاوند انجام شد و از فواصل 1000،800،500،300 و 2000 متری اطراف کارخانه و از الکتروفیلتر نمونه‌برداری صورت گرفت. در این فواصل به­ترتیب 4، 4، 3، 4 و2 نقطه و با سه تکرار نمونه­برداری شد. همچنین 6 نمونه از 11 کیلومتری کارخانه به‌­عنوان منطقه شاهد برداشت شد. پس از آماده­سازی و هضم نمونه‌ها غلظت فلزات سنگین توسط دستگاه جذب اتمی به روش شعله اندازه‌گیری شد. جهت مطالعه‌ اثر فاصله از منبع آلودگی، آزمون‌های آماری و شاخص‌های آلودگی به کار گرفته شد. بر اساس نتایج، اختلاف آماری معنی‌داری (p<0.05) بین غلظت Cd، Pb ، Zn، Cr و Mn در فواصل مختلف با الکتروفیلتر مشاهده شد. در فاصله‌ 300 متری بالاترین مقادیر شاخص‌ها به­دست آمد که نشان از آلودگی بیشتر این محدوده نسبت به سایر فواصل بود و با افزایش فاصله از کارخانه آلودگی کاهش یافت. همچنین غلظت فلزات سنگین در منطقه شاهد کمتر از غلظت آن‌ها در اطراف کارخانه سیمان بود. مقادیر شاخصCF  و Igeo برای فلزات سنگین کادمیوم، سرب و نیکل از بالاترین مقدار برخوردار بود. نتایج تجزیه به مولفه‌های اصلی نشان داد که Cd، Mn و Pb در مولفه اول و Zn، Ni و Cr در مولفه دوم قرار دارند. با توجه به معنی‌دار بودن اختلاف بین فواصل مختلف و بالاتر بودن غلظت فلزات سنگین در اطراف کارخانه نسبت به منطقه شاهد این گونه می‌توان نتیجه­گیری نمود که کارخانه سیمان نهاوند منبع اصلی آلودگی فلزات سنگین در خاک­های اطراف است.